لکھت:رائے محمد خاں ناصر
شعر تے عمل بندے دی اوہ میراث،اوہ جوڑ جمع ایں جندھا وارٹ اوہندھے باجھوں ہور کوئی نہیں تے کوئی ہو وی کنویں سکدا اے۔رب دی دین تے بندے دی تاہنگ رل جاون تے چنگا شعر ناویں لگدا اے تے عملاں دا بھیڑ چنگ سوچن تے کرن دے موڈھیاں تے پاہلے دینہہ دا سوار اے۔میرے ویکھن اچ جنی کو مینوں سمجھ آئی اے۔چنگا کیتا ہوکا ہندا اے رب دی دین دا،اوہ ہوکا جیہڑا کناں دی تھاہرے دل سندا اے تے مڑ اوہ دان بندے دے بولن وچوں بولن لگ پئوندا اے۔بھانویں کماں تے بھانویں شعراں راہیں۔مڑ اوہ کم اوہ شعر آون آلیاں نوں آہندھے نیں بھئی ساڈے نال جیوو تے اوہ ہناندے نال جیندے نیں۔ریت دا شاعر وی اوہناں وچوں ہک اے جنہاندا دل سندا تے جبھ اکھ نال رل کے بولدی اے۔
کتاب دا ناں ریت تے ریت علامت اے تریہہ دی،ریت تلمہی اے کربلا دی،ریت تشبیہہ اے صحرا دی،تھل دی،ریت استعارہ اے حیاتی دے کردے ساہنواں دی کائنات دا
“چونہوں انگلیں وچ ریت حیاتی
مٹھ دے وچ وی بھوئیں تے پئی اے”
(شاعر:رائے محمد خاں ناصر)
انور زاہد میرا بیلی اے۔بیلی آکھن اوکھانہیں،بیلی ہوون اوکھا اے۔بیلی اوہ ہندے نیں جیہڑے ہک دوئے نال نبھ جاون پر نبھون لئی ہک نوں اپنی تاہنگ دی آس دا ساہ گھٹناپوندا اے۔دوئے دی آس دا ساہ سوکھا کرن آستے، ہک دوجے نال نبھن کوئی سوکھااے جیہڑا نبھ گیا اوہ بیلی تے بیلی وی اوہ جندھے الے کنڈ ہووے تے مونہہ اجاڑ الے ہندا اے۔
میرا تے انور زاہد دا واسطہ پرانا تاں نہیں آہندھا کیوں جے واسطہ پرانا ہندا ای کوئی نہیں۔اخیرلے ساہ تائیں نواں نکور چڑھدے دینہہ آنگ تے دینہہ وی اوہ جندھے لیکھاں وچ شام لکھیجی ای کوئی نہیں۔میں تے انور زاہد مینوں لگدا انج اے بھئی ساڈی سانجھ نوں کوئی پوکھا تاں رب الوں اچیچا لگا اے۔جیہڑا ایس سیر دے پھلاں تے سجری تریل اے تے تریل رب دا دان۔ایس تریل نوں پینتی (35) چالھی(40) ورھے ہو گئے نیں۔سانجھ دے پھلاں نوں نکھار تے نکور دیندیاں میں مڈھوں لا توں ای انج دا ہاں۔سچی لکاو بنا وی تے میتھوں نہیں لکیندی تے سچی ایہا اے جو انور زاہد دے ملن توں پاہلوں مینوں کدی کسے آکھیا ای ناہ جو “تیری شاعری بے وزن ایں” پتا نہیں مونہہ ملاجھا ہاہ یا پتا ای کوئی ناہنے۔ایس پاہلی واریں آکھیا: شعراں وچ گل تاں ہے پر وزن کوئی نہیں۔انور زاہد آکھیا تے میرا پینڈا کراہ چھڈ، راہے پئے گیا۔ایس اصولاں مارے(اصولاں ماریا ایس گلوں آکھیا اے جو ایہہ حیاتی دا ٹورا اپنی مرجی نال نہیں اصولاں دے آکھے ٹردا اے۔بھانویں چونہہ قدماں تے منزل نوں صدیاں دا پدھ دینا پوے) ایس اصولاں مارے نوں ملدیاں نال ای پاہلے پکے جیہڑا احساس جثے وچ وڑدا اے اوہندھی بانہہ سر تے ہندی اے تے جبھ تے ایہہ گل”جو اہ بندا تکبر دے ولگن وچ لاپراہ جیہا ناڈھو خاں ایں پر “ہڈھدی رنگ کڈھدی اے”۔جنویں رات دا پدھ، ککڑاں دیاں بانگاں ،چڑی دی چوہک تے سرگھی دے نور اچوں لگھ کے دینہہ تائیں اپڑدا اے۔ایہندے نال رہیاں،ملیآں ورتیاں دل، دماغ نوں راہے چھڈ کے ایہندے پاسے جا کھلوندا اے۔
انور زاہد دا پتا نہیں مینوں تاں انج لگدا اے جنویں ساڈا ایہہ سیر پدھ وی اے تے منزل وی”سنگتاں نال ہوون تے پدھ سوکھے ہو جاندے نیں”ایہہ سنیا ہاہ تے ویکھیا ہے۔ریت ایس پدھ دا سنگ میل اے تے سنگ میل دسدا اے جو منزل ایسے پاسے الے ہے جدے ٹرے جاندے او،میں اگے وی آکھیا اے جو سچی میتھوں لکیندی نہیں تے سچی ایہا اے بھئی ریت کتاب اے کاگتاں دے اوکھر نال ڈھڈھ نہیں بھریا ہویا۔ کاگتاں اتے اکھر نیں تے اکھراں وچوں کئی کئی علامتاں، تشبیہاں، استعارے تے مطلب بولدے پئے نیں۔بولن جدوں جبھ دا ہووے۔۔۔کسے سنی کسے ان سنی کیتی چا پر جدوں سبھ سبھا تے کردار بولدے نیں تے ہوا نوں جبھ تے کدھاں نوں کن لبھدے نیں۔
متاں کوئی ایہہ سمجھے جو ریت دا شاعر بیلی سو تے اینویں دھسی آوندا اے۔۔۔دعوہ دلیل بنا کوڑ۔ڈیگ اچوں ہک چول جبھ تے آ جاوے تے ساری ڈیگ دا سواد جبھ تے ہندا اے تے نائی دی کیتی کتری بندے کول۔
ریت دی ہک نظم اچوں بس دو ترائے لیناں کنیں گھتنیاں نیں دھواڈے۔
“سنا کسی نے
جو شام شہر صبا پہ اتری وہ شام کیا تھی
ہزار دست دعا کی نعمت کو ایک لہجے کی بے یقینی نگل گئی تھی
کہ بات لفظوں میں ڈھل گئی تھی”
ادب دے ڈھیر سارے سلوتری تے واہتری اج ایتھے کٹھے نیں جے گوہ کرن تے ایہناں اتلیاں لیناں وچوں شاعری دے سنہپ تے سنگھار دے سارے پکھ بولدے پئے نیں۔کتاب جتھوں مرجی کھولو پڑھو تے سوچو “ناصر کوڑا کہ سچا”